Bij een groot deel van de organisaties wordt de arbeidsdeskundige nog niet preventief ingezet. Echter kan een arbeidsdeskundige op verschillende manieren preventief worden ingezet binnen een organisatie om de gezondheid en het welzijn van werknemers te bevorderen.
Het ICF model 
Een effectief hulpmiddel hiervoor is het ICFM-model (International Classification of Functioning, Disability and Health). Dit model biedt een holistische benadering van gezondheid en ziekte door niet alleen de medische aspecten te betrachten, maar ook de functionele mogelijkheden en beperkingen van een persoon in kaart te brengen in een breed kader.

Het ICFM-model bestaat uit drie belangrijke dimensies:

  1. Lichamelijke functies en anatomie (bijvoorbeeld fysieke of mentale stoornissen).
  2. Activiteiten (de uitvoering van taken of handelingen).
  3. Participatie (de rol van de persoon in het maatschappelijk leven, zoals werk of sociaal functioneren).

Het model kijkt niet alleen naar beperkingen, maar ook naar de mogelijkheden van een persoon en hoe deze kunnen worden benut om het functioneren in het dagelijks leven te verbeteren. Dit maakt het een krachtig hulpmiddel voor de preventieve inzet van een arbeidsdeskundige, omdat het een bredere en integrale benadering biedt van werkgerelateerde gezondheid en welzijn.

Preventieve inzet van de arbeidsdeskundige volgens het ICFM-model

De arbeidsdeskundige kan binnen het ICFM-model verschillende preventieve taken vervullen die bijdragen aan het bevorderen van gezondheid en het voorkomen van werkgerelateerde klachten en ziekten. Hier zijn enkele manieren waarop dit kan worden gerealiseerd:

1. Evaluatie van lichamelijke functies en anatomie

Een arbeidsdeskundige kan starten met een screening van medewerkers, waarbij lichamelijke functies en fysieke belasting op de werkplek worden beoordeeld. Dit kan onder andere inhouden:

  • Het identificeren van risicofactoren zoals overbelasting, repetitieve bewegingen of ongunstige werkhoudingen die leiden tot fysieke klachten (bijvoorbeeld rug- of schouderklachten).
  • Het adviseren over ergonomische werkplekaanpassingen, zoals een betere zithouding, verstelbare bureaus of ergonomisch gereedschap.

Door preventief de gezondheid van medewerkers te monitoren en aan te passen waar nodig, kunnen gezondheidsproblemen vroegtijdig worden voorkomen voordat ze tot langdurige aandoeningen of verzuim leiden.

2. Bevordering van activiteiten en vaardigheden

Het ICFM-model kijkt ook naar de uitvoering van activiteiten door een werknemer. Een arbeidsdeskundige kan medewerkers adviseren over het optimaliseren van werkprocessen, zodat ze efficiënter en gezonder hun werk kunnen uitvoeren. Dit kan bijvoorbeeld omvatten:

  • Het aanbieden van trainingen in vaardigheden voor gezond werken, zoals hoe je op een verantwoorde manier tiltechnieken toepast of hoe je werk kan organiseren om stress te voorkomen.
  • Het aanpassen van werkschema’s om overbelasting te vermijden (bijvoorbeeld het afwisselen van fysieke en mentale taken).
  • Het begeleiden van medewerkers die moeite hebben met bepaalde taken door middel van jobcrafting – het aanpassen van hun werkrol zodat deze beter aansluit bij hun capaciteiten en behoeften.

Door medewerkers te helpen hun activiteiten op een gezonde manier uit te voeren, draagt de arbeidsdeskundige bij aan het voorkomen van lichamelijke en psychische overbelasting.

3. Bevordering van participatie in werk en sociale omgeving

De preventieve inzet van de arbeidsdeskundige binnen het ICFM-model richt zich ook op de participatie van werknemers in de arbeidsmarkt. Het gaat hierbij om o.a. het waarborgen van een goede werk-privébalans.

Door de participatie van werknemers in hun werk en sociale omgeving te verbeteren, helpt de arbeidsdeskundige te voorkomen dat werkstress of sociaal isolement leidt tot langdurig ziekteverzuim.

4. Monitoren en evalueren van de effectiviteit van preventieve maatregelen

De arbeidsdeskundige kan de effectiviteit van de genomen maatregelen monitoren door regelmatige follow-upgesprekken en evaluaties. Dit zorgt ervoor dat de aanpak steeds blijft aansluiten bij de veranderende behoeften van werknemers en de organisatie. Het kan onder andere inhouden:

  • Het periodiek uitvoeren van gezondheidsonderzoeken of werkplekscreeningen om te controleren of de arbeidsomstandigheden nog steeds optimaal zijn.
  • Het verzamelen van feedback van werknemers om te bepalen of de preventieve maatregelen daadwerkelijk bijdragen aan een verbeterd welzijn en functioneren.
  • Het bijsturen van het beleid en de maatregelen op basis van nieuwe ontwikkelingen of signalen van gezondheidsproblemen.

Voordelen van preventieve inzet via het ICFM-model

Door de preventieve inzet van de arbeidsdeskundige binnen het ICFM-model kunnen verschillende voordelen worden behaald:

  • Vroegtijdige signalering van gezondheidsproblemen voorkomt dat kleine klachten uitgroeien tot langdurige ziekten of arbeidsongeschiktheid.
  • Verbeterde werkplezier en productiviteit doordat werknemers zich ondersteund en gewaardeerd voelen, en in staat zijn om op een gezonde manier hun werk uit te voeren.
  • Kostenbesparing voor de organisatie door vermindering van verzuimkosten en vermijdingskosten door arbeidsgerelateerde gezondheidsproblemen.

Conclusie

Het ICFM-model biedt een uitstekende basis voor de preventieve inzet van de arbeidsdeskundige, door zowel de lichamelijke, psychische als sociale aspecten van gezondheid en functioneren te integreren. Door deze holistische benadering kan de arbeidsdeskundige niet alleen risico’s signaleren, maar ook preventieve maatregelen treffen die de gezondheid en het welzijn van werknemers verbeteren en arbeidsongeschiktheid voorkomen. Dit draagt bij aan een gezonde werkomgeving en zorgt voor duurzame inzetbaarheid van werknemers. Het is zeker de moeite om te onderzoeken of er mogelijkheden zijn binnen de organisatie om de arbeidsdeskundige preventief in te zetten.